Inrichtingswerken zammelsbroek Terug van start
De vallei van de Grote Nete kampt op tal van plaatsen met het risico op zowel overstromen als droogte. Daarom investeren we in het kader van het Sigmaplan in natte natuurgebieden. In het Zammelsbroek creëren we een gevarieerder en open landschap met natte natuur. We starten met de grote werf op linkeroever Grote Nete, ter hoogte van de Netestraat op de grens van Geel en Laakdal. Ook de werken aan de beleefplek aan Blaardonk in Laakdal starten.
Meer ruimte voor natte natuur
We doen deze ingrepen om natte graslanden, open water en riet te ontwikkelen. Herstel van die natte natuur is broodnodig om de vallei te beschermen tegen de klimaatuitdagingen van vandaag. Natte natuur werkt als een spons, het absorbeert water tijdens hevige regenbuien en geeft het langzaam vrij in droge periodes. Zo worden gevaarlijke pieken vermeden. Extreme weersomstandigheden, zowel intense regenval als langdurige droogte, komen steeds vaker voor. Zo’n sponslandschappen of wetlands zijn een natuurlijke en duurzame oplossing om deze klimaatuitdagingen aan te pakken. Wetlands zijn bovendien echte kampioenen in het opslaan van CO2. Deze toekomstplannen lijken verdacht veel op de vallei van enkele decennia geleden. Nog niet zo heel lang geleden werden rivieren rechtgetrokken, bedijkt en verdiept om water zo snel mogelijk af te voeren. We sneden valleien af van de rivier en moerassen legden we droog. Nu beseffen we dat dit niet de juiste aanpak was en herstellen we de vallei terug als waterbuffer.
Herstel riviervallei
We starten met het verwijderen van boomopslag (o.a. wilg, berk en eik), kaprijpe populieren en exoten. Die gedijen in het Zammelsbroek door achterwege gebleven maaibeheer van de typische hooilandschappen. Doordat we de vallei vernatten zullen deze bomen niet kunnen overleven. De aanwezige elzenbroekbosjes behouden we zo veel mogelijk. Ze krijgen de kans om zich maximaal te ontwikkelen.
Bos dat verdwijnt wordt op een andere, betere plek binnen het Sigmaplan aangeplant of groeit spontaan terug. Zo blijft de bosbalans voor het volledige Sigmaplan in evenwicht. Losstaande snippers bos vervangen we door grotere en streekeigen bossen. Zo plantten we reeds streekeigen soorten in Blaardonk en zal de zone verder spontaan ontwikkelen. Aan de rand van de vallei in Zammel zullen we nog houtkanten aanplanten.
Meer biodiversiteit
De geplande natuurinrichting zal ook typische dieren en planten lokken. Vele soorten water- en trekvogels zullen er graag vertoeven en op hun beurt meer roofvogels aantrekken. Bever wordt er reeds gespot en we hopen ook otter te verwelkomen. Bijna verdwenen vissen zoals de rivierdonderpad en de kleine modderkruiper zullen er een geschikt leefgebied vinden en de kwabaal heeft deze overstroomde graslanden nodig om zich te kunnen voortplanten. Ook zeldzame vogels zoals de roerdomp, de kwartelkoning en het porseleinhoen voelen zich thuis in natte natuur. De vallei zal straks nog meer barsten van het leven.
De uitdagingen rond waterbeheer stoppen niet aan de gemeentegrens. Met de herinrichting van dit gebied leveren we een belangrijke bijdrage aan de Vlaamse ambitie om Vlaanderen beter te beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren. Door het landschap anders in te richten, wordt water langer vastgehouden, kunnen piekafvoeren beter opgevangen worden en verhogen we de veiligheid stroomafwaarts. Tegelijk ontstaan er nieuwe kansen voor natuurbeleving en recreatie in de vallei.
Beleef de transformatie vanop de eerste rij
Op en rond een tijdelijke infocontainer op de rechteroever in Zammel kan je nu al het landschap in verandering vanop de eerste rij volgen. Nu starten ook de werken aan de beleefplek in Laakdal. Het ontwerp van de uitkijktoren is een knipoog naar het Zammelsbroek als broedgebied. De grillige, ronde vorm is een eerbetoon aan de vogelnesten verscholen in het riet. Vanop een hoogte van 6 meter zal je een panoramisch uitzicht hebben op het waterrijke deel van de projectzone. De basisstructuur wordt opgetrokken in gegalvaniseerd staal, met een vlechtwerk van wilgen eromheen.
De uitkijktoren zal twee niveaus hebben, dit biedt de mogelijkheid om zowel door de rand van de toren te kijken als boven het "nest" uit te steken. Ter hoogte van Blaardonk in het verlengde van de bestaande dreef zal men langs een nieuw knuppelpad de toren kunnen bereiken. Varendonk wordt een echt wandelparadijs. Ook Landschapspark de Merode is heel tevreden met de beleefplek aangezien het meerdaags wandelpad er zal passeren. Ook bij partnerschap Grote Nete wordt volop gewerkt aan een valleiroute door het gebied voor meerdaags wandelen en fietsen.
Hoe ziet de vallei er in de toekomst uit?
Benieuwd hoe het landschap er dankzij het Sigmaplan binnenkort zal uitzien? Ontdek het via digitale voor- en na-beelden met zicht vanaf de uitkijktoren. Kom je de werken graag letterlijk vanop de eerste rij bewonderen? Laat je dan rondleiden door een gids, of registreer je voor een georganiseerde werfwandeling. Meer informatie kan je vinden op www.degrotenete.be, de website van het samenwerkingsverband van lokale besturen en partners die willen samenwerken aan een klimaatveilige toekomst van de Grote Netevallei.
Het Sigmaplan wordt in verschillende fases uitgevoerd door De Vlaamse Waterweg nv en Agentschap voor Natuur en Bos. In de projectgebieden langs de Grote Nete werken we daarbij nauw samen met provincie Antwerpen, Natuurpunt en de betrokken gemeenten.
Over het Sigmaplan
Het Sigmaplan beschermt Vlaanderen tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren bij stormtij door de aanleg van hogere dijken en natuurlijke overstromingsgebieden. Daarnaast zorgt het plan voor de bescherming, uitbreiding en recreatieve ontwikkeling van de unieke riviernatuur in de Scheldevallei. Het initieel plan dateert van 1976 en werd in 2005 geactualiseerd om in te spelen op de klimaatverandering met de bijhorende weersextremen en stijging van de zeespiegel. Het Sigmaplan wordt in verschillende fases uitgevoerd door De Vlaamse Waterweg nv en het Agentschap voor Natuur en Bos. Volg het Sigmaplan op Facebook en Instagram.
