Buitenaanleg Stoomzagerij van start gegaan

De gemeente Laakdal heeft met de oude stoomzagerij in Vorst-Meerlaar een prachtig industrieel erfgoedgebouw op haar grondgebied. Het gebouw zelf werd in 2019 gerenoveerd en kreeg een nieuwe invulling. Nu zijn ook de werken aan de buitenomgeving gestart.

Uniek in België

De stoomzagerij in de Heistraat is een bijzonder staaltje industrieel erfgoed als één van de laatste resterende in haar soort. Het is een uniek voorbeeld van de stoomgeneratie en van werktuigen van Belgisch fabricaat van de periode tussen 1900 en de Tweede Wereldoorlog.

De zagerij zelf werd aan het begin van de 20ste eeuw opgericht door Alfons Beyens, een telg uit een boerenfamilie uit Vorst-Meerlaar. Hij bouwde het uit als een familiebedrijf, bijgestaan door drie van zijn zonen (Eugeen, Constant en Theofiel) en later – op hun beurt- ook een deel van de kleinkinderen. In 1944 werd de eerste stoommachine aangeschaft. De industriële bakstenen fabrieksgebouwen waren speciaal ontworpen op hun functie als stoomzagerij. De grote hallen zijn perfect voor het verwerken van stevige boomstammen tot timmerhout. De zaagmachines, maar ook droogkamers, een stoommachine, een stoomketel en smidse en een schoorsteen, kregen allemaal een plek binnen het bedrijf.

Bescherming en restauratie

Op 16 juli 1993 werd de stoomzagerij als monument beschermd. In 2001 werd de gemeente Laakdal eigenaar van de site, dat toen aan een grondige renovatie toe was. Met het oog op de herbestemming werd een architectenbureau onder de arm genomen in 2002. Hierbij werden pistes bewandeld zoals een houtbelevingscentrum en een bibliotheek. In 2019 werd de restauratie van de stoomzagerij afgerond; niet alleen het gebouw maar ook de machines werden hersteld in hun oude glorie. In samenwerking met Kempens Landschap, de Vlaamse Landmaatschappij, De Merode en Stuifzand werd de uiteindelijke invulling van deze historische site vormgegeven.

Invulling van de industriële site

Vandaag kunnen bezoekers de boeiende geschiedenis van de stoomzagerij ontdekken aan de hand van een educatief parcours, eventueel gecombineerd met een uitstap met de eTuktuks. Om tegemoet te komen aan de nieuwe invulling wordt nu ook de buitenruimte ingericht met o.a. speeltuigen, een zandbak, zitbanken, picknickplekken en parkeerplaatsen. De werken zijn in december gestart. Het einde is voorzien voor de zomer van 2024, waarbij de officiële opening gepland staat op 8 juni 2024.

Samenwerking tussen verschillende partners

Ondertussen is de site en de opwaardering ervan mee opgenomen als landinrichtingsplek in het Merodegebied. Bij landinrichting gaat men het landelijk gebied verbeteren in overeenstemming met de aan de locatie toebedeelde functies. In dit geval wordt een erfgoedgebouw ingezet als toeristische en recreatieve locatie. De voormalige zagerij is nu de thuisbasis voor de verhuur van elektrische Tuktuks en fietsen en er is een museum dat de geschiedenis van de stoomzagerij vertelt. De buitenaanleg in samenwerking met de VLM is de kers op de taart.

Ook de Stichting Kempens Landschap is zeer verheugd met de start van het landinrichtingsproject. In de stoomzagerij werd het vertrekpunt ondergebracht van de etuktuks in het Merodegebied. De realisatie van de omgevingswerken zal nog meer cachet en een beter onthaal geven aan zij die het Merodegebied komen verkennen met een eTuktuk.